Ring tengah alase sane jimbar, wenten macan masawitra sareng
lutung. Sedek rahina anu i macan sane masambung ikuh sareng i lutung malaib
pati luplup, santukan jejeh manahnyane ngeton i kambing. Palaib ipune sareng
kalih pati luplup, nenten ngetang karengkaden alas, pangkung miwah grembeng.
Saking pangendan Widi, sambungan ikuh sang kalih keles, mawinan palaib i macan
sareng i lutunge mabelasan.
Critayang i
lutung sampun rauh ring alase sane madurgama. Irika i lutung mararian, tur
glalang-gliling ring tanahe, santukan nenten sida antuk ipun naanang sakit
awakipune. Angkihanipune noos kabatek antuk kenyelipune. Sampun sue masanekan
raris ipun bangun, mamanah pacang ngulati toya santukan bedaknyane tan gigisan.
Irika raris ipun mamargi ring samping pangkunge, bilih wenten toya
panggihinipun. Tan dumade panggihinipun tugu bagu sampun rubuh, genah i kekua
masinutan.
I lutung kagiat miragi suara saking batune. Manahangipun
suara punika suaran manusa, mawinan ipun nenten di geelis nyaurin.
I kekua malih mabaos, " Ih lutung cai teka uli dija,
dadi tumben tepukin deweke?"
I lutung raris nyelehin panangkan suaranne, kandugi
panggihinipun i kekua ngesil ring samping batune.
I lutung alon nyaurin, "Mawanan deweke teked dini,
sawireh deweke paling, tusing nawang lisikan. Deweke bengong ngatonang jeneng
caine tawah pesan. Tusing pesan masaih teken buron ane lenan. Ento krananne
deweke kedek ngatonang goban caine masaih pesan teken batu." Miragi baos i
lutunge nyadcad deweknyane, i kekua manahipune daat brangti raris mabaos
bangras, "Ih lutung kaliwat baan cai mamunyi, tusing nawang paundukan.
Padingehang munyin deweke! Deweke mula terehan Bedawang Nala ane setata kukuh
nyuun gumine. Leluhur deweke kasub tan patandingan ane malu. Yan cai dot nawang
buat kawisesan deweke, mai paekang awak caine, lakar uyeng deweke! Yan sedekan
deweke pedih gumi muah alas gununge makejang, nyidaang deweke mralina. Nah
edengang jani kawisesan caine. Deweke lakar nandingin kapurusan caine!"
Sapunika baos i kekuane bangras.
I lutung daat jejeh miragi gertak i kekuane tumuli mabaos
banban, "beh kekua, sinampuraang pesan buat kasigugan deweke. Tusing ja
sangkaning deweke degag bani teken cai. Sujatinne deweke tusing nawang teken
panumadian caine. Nah ne jani jalan makekasihan! Cai kekua anggon deweke kanti.
Sawireh i raga mula terehan wangsa utama." Sapunika baos i lutunge.
I kekua raris mabaos banban sarwi kenyem, "ih lutung,
mangdoh lakar kasidan amun keneh caine, lakar makasihan teken icang sawireh
bebaksane pada melenan. Icang demen teken dondonan ane berek, cai demen teken
wohwohan, sinah suba pepinehe tusing lakar adung.
Ada katuturan ane
malu, anggon icang tetuladan, buka bojog masawitra teken i kambing. Pawawitrane
raket, mawastu ngwetuang siat malarapan baan ngrebutin tanduk." I lutung
kenyem nyaurin, "Ih kekua, yan kenehang icang tusing ja keto. Sawireh
icang melenan teken bojoge ane satuaang cai." Sapunika pajar i lutunge
mitegesang pisan.
Critayang indik
pasawitran i lutunge sareng ring kekua becik pisan. Sareng kalih ipun
rerad-rerod luas ngrereh tetedaan nenten naenin mabelasan, ngulurin legan
kenehnyane. Ri kala semeng i lutung metu manahipune pacang nyugjugin baos i
kekuane, santukan ipun ngaku sakti.
Sasampun i lutung matemu ring sawitrannyane, raris ipun
mapajar, "Ih cai kekua, buin mani jalan luas melali kategale kelod,
sawireh icang ningeh orta, ditu liu ada umbi-umbian muah woh-wohan minakadi
poh, pakel, nyambu, juuk muah ane lenan. Buina soroh umbi-umbiane suba kone
sedeng ebet.
Disisin-sisin
abiane, glagahe bet buina liu pesan don kayune berek ane ulung ka tepin
jurange. Jae, isen, lempuyang samah buka alase. Buina ane ngelahang abiane
tusing mondokin." Sapunika baos i lutunge. I kekua lega manahipune miragi
sarwi mabaos banban, "Nah yan saja buka raos caine, jalan buin mani
semengan luas ka tegale kelod. Nanging ada piteket deweke, yan saget teked di
pakubuan, apang ngalih amah-amahan suang-suang, buina eda cai uyut.
Critayang
benjangne pasemengan i lutung miwah i kekua sampun mamargi. Sampun doh ipun
mamargi nuut lisikan sane silak-siluk ring bangkiang gununge. Saking bangkiang
gununge katon pasisine asri ngulangunin manahipune. Sasampune rauh ring
pabianan, sareng kalih macelep ka tengah abiane. Nyandang becika sang madrue
abiane nenten wenten ring abian, mawinan kalintang lega manah sang kalih neda
tetedaan sane doyaninipun. Nenten nyandang baosang indik legannyane ngulurin
kaulangunan. I lutung raris ngrincikang daya pacang nyengkalen i kekua. Irika
ipun tedun saking wit tarune tur nuju wit jaene, tumuli ngambil umbinnyane
tatis kateda. Sasampune polih ngarasayang, pramangkin ipun maduhan sarwi ngusap
yeh mata. Suarannyane ngelur aduh-aduh. Kala punika i kekua raris nangsekin tur
mabaos, "Ih lutung eda keto, suud aduh-aduh! Yan dingeha teken ane ngelah
abiane sinah deweke lakar matianga." Sapunika pajar i kekuane. I lutung
nenten ngrungu baos i kekuane, bilih nyangetang ipun aduh-aduh. Duk punika
suaran i lutunge kapiragi olih sang nruenang abiane. Sang madrue raris gegison
nyujur ka abiannyanne. Sasampune rauh ring tegalanipune, tengkejut ipun
ngatonang abiannyane telas kagebur.
Tan dumade metu gedeg manahipune tur di gelis ngruruh,
nyliksik sang corah sarwi matbat, "Ih cai corah, kenken sujatinne goban
caine. Cai bani ngusak-asik pabianan deweke, antosang buin ajahan, lakar empug
kai tendas ibane."
Miragi baos sang masrue abian, i kekua daat jejeh raris di
gelis mengkeb ring batan tengkulake. I lutung makecos menek ring tarune.
Solahipune kajengat-kajengit sekadi nundun gedeg manah sang madue abiane. I
lutung tatis magending sapuniki, "I lutung babuan di kayu, i kekua batan
tengkulak dug, dag, ceng, ceng, kiok." Sapunika gendinganipune mawali-wali,
ngardinin sang madue abiane sane mawasta durbudi sayan nyangetang pedihipune.
Bonglakipune makelep kasunarin antuk surya. Matanipune barak, nulengek
mapawasan ring carang kayune. Panggihinipun i lutung negak ring carang kayune,
iteh magending. Durbudi sayan sengitan.
Ipun raris mabaos, "Ih lutung buron cemer, apa petaang
cai? Cai kaliwat degag teken deweke. Yan saja cai wanen, tuunang iban caine!
Lakar cohcoh kai tendas ibane baan caluk. Kema enggalang orahin kadang caine,
tonden ngrebut kai!" I lutung nenten ngrungu munyin Durbudine bilih
nyangetang ipun magending. Sasampune ipun miragi gending i lutunge, raris ipun
mapineh-pineh, "I lutung magending sujatinne ngorahin i dewek." I
Durbudi raris nyliksik batan tarune. Asing-asing ane ebet adas ipun. Tan dumade
panggihin upun clebongkak madugdug, punika tatis keberangipun, panggihinipun i
kekua ngesil.
Durbudi kalintang sengitan tur mabaos, "Bah ne ko ya
malinge ane bani ngrusak abian deweke." Sapunika baos ipune. I kekua di
gelis kategul, raris kabakta ka pondoknyane.
Kacrita sampun
tauh ring pondok, Durbudi raris ngaukin pianak miwah somahipune, "Men
Cening, mai tingalin! Kema enggalang ngalih saang. Ajaka mebat. Ne kekuane suba
krangkeng Bapa. Buin mani pasemengan dabdabang basa muah reramone!"
Sasampune sore i lutung sane kantun ring
carang kayune, wiakti daat lega manahipune, santukan katarka i kekua pedas
pacang padem. Punika mawinan ipun tedun, mamanah pacang nyelehin genah i
kekuane.
Rauh i lutung ring genah i kekuane raris ipun mapakar alon,
"Ih kekaua, eda cai sanget nyekelang deweke! Sawireh ene mula pangendan
Widi, rusing dadi kelidin. Yan kenehang deweke, cai tusing ja lakar mati, yan
saja buka munyin caine i pidan, cai mula terehan sakti mawisesa. Sakewala baan
teresnan deweke masawitra teken cai, ento krananne deweke teka nelokin cai. Yan
sing pelih baan deweke narka sinah cai lakar anggona cokok makuskus."
Sapunika baos i lutunge, sakadi nyindirin.
I kekua kenyem nyaurin, "Bah yan keto, tusing cai
nawang teken unduk deweke? Di kapan deweke lakar mati, sawireh deweke dini,
lakar kanggon mantu. Petengne nyanan deweke lakar kaatenang ngajak pianak
Durbudine. To iwasin, gegelan deweke mara pesan suud ngulig boreh! matuan
deweke epot magarapan nabdabang sagi, nyanggra tamiune lakar teka." Sapunika
baos i kekuane, masebeng bingar. Nenten pisan wenten merawat jejeh ring
semitanipune, yadiastun ipun pacang kapademang. I lutung bengong miragiang
satuan i kekuane. Saantukan belognyane kaliwatm baos i kekuane kadenipun
sujati. Irika metu manahipune dot ngantinin i kekua dados mantu sarwi ipun
mabaos, "Beh, saking saja cai mula sawitran deweke ane melah. Nah jani
terusang legan caine masawitra teken icang. Cutetne icang ngidih teken cai
apang cai saking las nyerahang gegelan caine teken icang. Icang ngantinin cai
dadi mantun I Durbudine. Yan suba saking saja cai nyak nyerahang gegelan caine,
icang tising engsap teken kapitresnan caine yadiastun ping kuda-kuda icang
lakar numadi, apang setata masawitra teken cai." Sapunika baos i lutunge.
I kekua kenyem nyaurin, "Yan keto keneh caine, apa men
orahang deweke teken cai. Deweke mula saking sujati tresna makekasihan. Deweke
tusing mucingin pangidihan caine. Jani, cai dini nongos di tengah krangkenge,
deweke lakar matinggal, cirin deweke tresna
teken cai!" Sapunika baos i kekuane. I lutung raris ngungkab
krangkenge, tumuli ngranjing ngentosin i kekua. I kekua raris matinggal
nylupsup ka bete.
Tan critaang i
kekua ring margi, mangkin ipun sampun rauh ring genah sane singid. Critayang
mangkin I Durbudi sampun puput nyangih blakas tumuli ipun nyujur genah i
kekuane. Sarauhe ring genah i kekuane, I Durbudi daat kagiat, saantukan ipun
manggihin i lutung sane matekep ring krangkenge.
I Durbudi raris mabaos ring somahipune, "Men Cening
nyen ane nyilurin i kekua di krangkenge?" Somahipune maosang nenten uning.
I Durbudi malih ngucap, "Bah saking suecan Widi ene,
kekuane magentos dadi lutung." Sapunika baosipune, sarwi ngigelang blakas
antuk legan manahipune." Bah mati cai lutung. Cai buron corah tur nista
sing buungan cai lakar anggon deweke cokok, anggon deweke murnayang keneh
deweke sebet." Sapunika baos I Durbudine. Somah miwah pianaknyane sami lega
tur mabaos, "Ngedenang bene teka."
I Duurbudi mabaos, "Men Cening imbuhin buin basane. Aba
mai wadah getihe!" Miragi baos I Durbudine asapunika i lutung daat jejeh,
awakipune ngejer santukan tan pariwangde ipun pacang kapademang.
I lutung raris mapineh-pineh, "Bah uli kene i kekua
lakar ngamatiang deweke." Sapunika pepinehipune, tur tan mari nyesel awak
baan belogipune nenten uning keni upaya sandi. Irika raris ipun mabaos ring I
Durbudi, "Uduh jero, nenten ke jerone pacang leteh mademang tur ngajengang
titiang, santukan tiang makuku lelima. Yan manut ajaran agama, sane makuku
lelima, tan wenang kabaksa. Mawastu jerone jagi nemu nraka. Yan pet jerone
ngamatiang tur ngajengan sinah lakar nenten ngleganin kayun, sawireh awak
tiange jagi berek kateda olih bubuk. Yan jerone mapakayun apang rasan ben
tiange becik, nyupsup kayang kawekas tur prasida nyupat nrakan jerone, mangkin
durus pirengang atur titiange. Titiang puniki wantah terehan wenara saking
gunung kiskinda sane naenin ngrusak gumi Lengkane. Mangda jerone uning sane
anggen mademang titiang, inggih punika kulit sane lumutan, punika anggen nunu
dewek titiange, sinah titiang padem. Yan ben titiange kaolah sinah pacang
ngamedalang sad rasa sane becik." Sapunika baos i lutunge.
I Durbudi bengong miragi baos i lutunge santukan nembe
miragi tutur. Saantukan belog tututipune nenten uning ring daya upayan i
lutunge, tan dumade punika sane katuut. Sasampune ipun polih kulit kayu
kadugdugang ring arep i lutunge raris katunjel. Apine ngendih murub
ngabar-ngabar. I lutung di gelis makecos ngelidang dewekipune. Apine sayan
dumillah kaampehang angin, nilap pondok I Durbudine, jantos puun. Pondoknyane
telas puun, saantukan nenten wenten anak sane nulungin. I Durbudi sareng pianak
somahipune raris matilar ngungsi alase sane suung. Apine sayan murub
muunang kekayuan sane ring samping
pondok I Durbudine, sekare katah sane aas saking witnyane saantukan layu keni
iusan panes. Tambulilingane sami mabiayuhan, pakeberbernyane pati purug,
kalikub antuk andus. Suaran paksine makuug, makeber srantaban. Iusan genine
sayan nyupsup mawinan katah pianak paksine sane wenten ring sebunnyane,
paplukpuk ulung.
Critayang i
lutung sampun rauh ring alase ageng. Manahipune pacang ngetut pejalan i
kekuane. I lutung nenten lega, yan tan ipun polih ngwales laksanan i kekuane
sane daat corah punika. Sapanjang margi ipun uyut ngaukin i kekua, "Ih cai
kekua kaliwat nista tur corah, dija tongos caine, yadiastun cai mengkeb di
tengah pasihe, lakar sliksik kai. Rahina wengi i lutung masusupan ring alase,
nyliksik pangkung, jurang miwah bete. I kekua taleer durung panggihinipun.
Tandumade ring tegal ambenganne linggah panggihinipun i kekua sedek ngesil ring
beten batune sane ngenjol. Ring samping i kekuane wenten lelipi poleng sedekan
pules. Kala punika i kekua uning ring pangrauh i lutunge raris ipun mapi-mapi
ngranasika, mamegeng sarwi ngidemang matannyane, sekadi tingkah anake matapa.
I lutung rauh nangsekin, tur mabaos bangras tur nuding,
"Ih kekua mati cai jani. Cai kaliwat corah, tusing nyandang anggon sawitra
tingkah caine nyicing singal. Laluang keneh caine. Tendas caine lakar pantigang
deweke. Apang tawang cai pikolih anake tusing satia teken munyi." Sapunika
baos i lutunge, sada jenger.
I kekua sebengne alep raris mabaos, "Saja pesan buka raos
caine. Eda cai sanget pedih. Dikapan cai nyidaang ngamatiang deweke. Mapan
deweke mula kasuecanin olih Sang Hyang Widi. Deweke dini kanikayang ngemit
druen Ida Betara. Apang cai nawang deweke jani nyatauin cai, sakewala tusing
dadi wera. Ada katuturan satua singid, rikala watek betara sura gana, sapta
resi muah danawa rajane makejang satinut muter pasih empehane. Pakayunidane
sami pacang ngrereh amreta miwah raja brana. Amertane kawadahin jun manik.
Penegulan amertane ada dini. Deweke kanikayang ngemit. Ento krananne deweke ada
dini, nyungsung pangandikan Ida Betara. Sawireh ada pawisik, nyen ja ane ngemit
pican Ida Betara, ia tusing lakar kena baya ane ngewehin, tusing kena gering,
muah tusing lakar mati. Yan pet mati sinah buin mewali idup. Nah keto kautaman
sabuke." Sapunika baos i kekuane. Wiakti pangus antukipun nyatuaang
anggenipun ngengkebang kacorahannyane. I lutung teleb miragiang, mawanan ical
pedihipune. Kamanah antukipun baos i kekuane saking tetuian pisan.
Irika raris ipun mabaos, "Ih kekua, buka raos deweke i
tunian, eda nyen cai pedih. Ampurayang munyin deweke ane nyakitin keneh caine,
saja bas kaliwat icang mesuang munyi, sakewala sujatinne keneh icange mula
saking tresna masawitra teken cai. Raos icange buka keto mula nyinahang
karaketan keneh icange masawitra. Nah yan ada legan caine teken icang, icang
dot pesan apang taen nganggon sabuk polenge ene, apang sida masih icang nepukin
karahayuan. Icang majanji teken cai, yan pet icang nepukin kadirgayusan tur
kasuecanin olih Ida Betara, icang tusing engsap masawitra teken cai kayang
kawekas." Sapunika baos i lutunge kedeh pisan, mangda ipun kawehin ngangge
sabuk polenge sane kakemit olih i kekua. Ipun nenten uning ring pangindra jalan
i kekuane.
Kala punika i kekua raris nyaurin, "Apa men orahang
deweke teken cai, sawireh keneh caine suluk lakar nganggon sabuke ene.
Sujatinne abot pesan keneh deweke lakar mebasang, nanging baan tresnan deweke
masawitra teken caim deweke tusing lakar mucingin. Sakewala ada piteket deweke
teken cai. Deweke takut kaduken olih Ida Betara, deweke lakar ninggalin cai
dini. Eda pesan cai jeg kadropon nganggon sabuk polenge ene, satonden deweke
ninggalin cai. Yan suba deweke joh mejalan, ditu mara cai nganggo sabuke
ene!" Sapunika baos i kekuane. I lutung matutang, saantukan meled
manahipune pacang ngrangsuk sabuk punika. Irika raris i kekua matilar saking
genah lelipi polenge medem. Sampun doh i kekua mamargi, i lutung raris mabakti
ring arep lelipine pules. Puput mabakti, di gelis i lutung nyaup lelipine sarwi
ngambil bungutnyane. kala punika i lelipu tengkejut, tur pedih, manahangipun
wenten baya sane rauh. Irika raris i lelipi nyeceh nyotot tur nglilit bangkiang
i lutunge. I lutung pramangkin nyerit maduhan, antuk pangrabdan wisian
lelipine. I lutung raris ebah glalang-gliling ring tanahe, naanang wisian
lelipine sayan nyusup. Dewekeipune waluya kadi tan pajiwa sarwi ngeling,
nyambat-nyambat Widi. Saking pamerat wisian lelipi polenge, i lutung raris
engsap tur nylempang ring sor taru kepele. Yan makudang dina suene i lutung
niwang ring tengah alase, Critayang mangkin i kekua sampun ring sisin pasihe.
Manahipune setata sengsaya santukan i lutung sinah pacang gedeg tur ngruruh
ipun pacang mademang. Irika ipun mapineh-pineh, ngricikang daya upaya mangdene
nenten disa kasengkalen olih i lutung.
Critayang wenten
kerang magenah ring sor parangane ngenjol, kenjekan nyebak keni embahan toyan
pasihe sedekan puras. I kekua raris gelis nangsekin kerange punika, sarwi
nongos ring sampingnyane.
Baosang mangkin i
lutung sasampunne ipun seger, manaipune daat gedeg ring i kekua sarwi
mapineh-pineh. Beh sing cepok pindo deweke nagih matianga teken i kekua,
mawinan tusing nyandang ia idupang." Sapunika manahipune saatukan
gedegnyane kaliwat. Punika mawanan panes bara rasan manahnyane matanipune
barak, angkihannyane noos miwah limannyane ngetor mamanah pacang ngilut baong i
kekuane. Irika raris ipun mamargi gegancangan ngentasin alas sane wayah, tan
ngitung bayane pacang nyengkalen. Ting margi ipun setata ngimik, matbat i kekua
sane kaliwat corah, sarwi makta batu pacang anggeipun mademang i kekua.
Pamarginnyane tan pararianan, kancit i lutung rauh ring
genah i kekuane, sarwi gregetan nuding, "Bah, mati cai jani kekua. Ene
iwasin liman kaine, lakar mancut urip caine. Jani suba pragatne, pikolih caine
matingkah corah. Uli goban caine suba nyinahang, Cai setata ngardinin deweke
sakit kalara-lara, jani trima pikolih pakardin caine ane setata ngrincikang
matin deweke. Dadi cai nengil, dong pesuang karirihan caine! Yadiastun Sang
Hyang Wisnu ngasih-asih ngidih pelih teken deweke cai tusing ja lakar idupang
kai." Sapunika baos i lutunge.
Wau i lutung pacang nglempag, i kekua masebeng kenyem sarwi
mabaosm "Ih sawitra, sedeng melaja cai teka. Deweke mula setata ngati-ati
apang enggal kamatiang baan saritra, maka jalaran deweke maan suarga. Keto
pangandikan Ida Sang Hyang Widi tekening deweke, apang enggal deweke mulih ka
suargan, upah deweke dadi panunggu." Sapunika baos i kekuane. I lutung
kamegan miragi, santukan tambet manahipune. Ipun kadaut antuk baos manis.
Pedihipune mawastu enduh sarwi mabaos, "Bah yan keto,
tegarang satuaang katuturanne!" I kekua raris nyatua, "Kacrita ane
malu Ida Sang Hyang Siwa ngelarang tapa, tusing dadi ngajak rabi. Ada detia
raja madan Si Nila Rudraka, tusing suud-suud kenehne lakar nguugang suargane.
Mawastu bingung kayun watek dewatane di suargan, sawireh ane lakar nyidayang
ngamatiang Si Nila Rudraka mula tuah okan Sang Hyang Siwa mapesengan Sang Hyang
Gana. Ditu laut para dewatane nunas ica ring Ida Sang Hyang Semara, mangdane
ida ngoda patapan Ida Betara Siwa, apanga metu kayunidane kasemaran. Ditu laut
Sang Hyang Semara ngoda yogan Sang Hyang Siwane, majalaran baan niwakang panah
semara, Ri kala Ida Betara Siwa kena panah semara, laut ida ngleuang semara laut
ida duka. Sang Hyang Semara kageseng baan api, dumilah ane pesu uli panyingakan
Betara Siwane. Ida Betari Ratih rabin Sang Hyang Semarane mireng rakanidane
seda, laut ida masatia malabuh geni. Nah keto katuturan sedan Idang Sang Hyang
Semara kasarengin baan rabinne. Pasukanidane ane mautama ada dini di parangane
marupa kerang. Asing -asing ane sida nguasayang mawastu dadi ratu wibuh
pradnyan, susila, kasumbung di gumine. Buina setata prasida ngulurin Karasmian
ngajak rabine. Nah keto katuturan Sang Hyang Semara ane malu apang cai
nawang." Sapunika baos i kekuane. Manah i lutunge lega miragi satuan i
kekuane, santukan lengut antukipun ngiketang satua.
Gedeg i lutunge mawastu ical, raris ipun mabaos banban,
"Galamg keneh icange ningeh satuan caine. Sayan cumpu keneh icange
makekasihan teken cai baan isin satuan caine daat mautama. Ane jani icang ngidih teken cai, yan cai lega,
icang ngenntinin cai dini. Dumadak ada suecan Widi, icang enggal dadi ratu
nyakra werti. Icang lakar nganggon cai patih Mangku Bumi." Sapunika baos i
lutunge tetuian. I kekua nenten malih mabaos, raris gelis nyrutcut makaon.
Tan critayang
pajalan i kekuane nylupsup ring alase, baosang mangkin i lutung sampun usan
mabresih masuci, raris nabdabang negak masila sarwi nyakupang lima ngranasika.
Solahnyane tan pendah kadi anak matapa. Ri kala i lutung sedek teleb ngincepang
semadi ring arep kerange sane nyebak, tan dumade kaange raris ngep, nyepit
liman i lutunge.
I lutung nyerit aduh-aduh sarwi ngedeng limanipune sambilang
ipun mabaos, "Ratu Betara, ampurayang titiang parekan Betara. Sampunang
banget duka, durus lebang liman titiange!" Sapunika baosipune. Kala punika
toyane sayan ngagengang, mawastu liman i lutunge kalebang. i lutung raris
munggah ka duur parangane. Manahipune sayan jejeh, saantukan sinah ipun pacang
padem kalebu. "Aduh sing buungan deweke lakar mati dini. Tusing pesan ada
ane lakar nulungin, yan tusing mula saking suecan Ida Sang Hyang Widi."
Sapunika baosipune tan mari nyelsel dewek saantukan merasa kauluk-uluk olih i kekua.
Manahipune sayan sedih sarwi ngeling, mapulisahan ring parangane.